Retoriek

Al enige tijd volg ik samen met een groep mooie en fijne mensen de cursus retoriek van Jan Vaessen.

Elke keer geniet ik weer. Een van de onderdelen is het uitschrijven van een rede met als onderliggende thema de tekst van Graceland van Paul Simon. Hieronder staat wat ik heb uitgeschreven…

 

Graceland

Wat is jouw vroegste herinnering?
Mijn vroegste herinnering is aan het huis waar ik woonde tot aan mijn 8e verjaardag. De buurt, de straat, de schuur, ons konijn, mijn fiets en mijn drinkfles, de wijk in aanbouw, het sportpark, de vijver, het bos, de straat, de garages, de binnendoor paadjes, de speeltuintjes, de scholen, de buren, de vriendjes en vriendinnetjes, de kerstboomverbranding, de tuin, de schuur, het konijn, mijn opa en oma

Ik praat over 35 jaar geleden. Het is al weer poos geleden dat ik er was. Mijn opa’s en oma’s die beiden in de buurt woonden zijn al jaren overleden. Als je me vraagt dan kan ik de routes naar hen toe zo tekenen, of zelfs beschrijven, alsof het gisteren was dat ik op mijn fiets of lopend naar ze toeging.

Nu

Als je er nu komt is het in bepaalde opzichten een ouderwetse wijk, zelfs de nieuwbouw van die tijd. 35 jaar slechts zo lang geleden en toch zo dichtbij. Een deel van een mensenleven maar wat is een mensenleven? Wat kun je bereiken in een mensenleven?  Zo ver en toch zo dichtbij.

Niets eigenlijk of toch wel? Kunnen we in een mensenleven een betere wereld realiseren? Kunnen we zien dat nieuwbouw op een gegeven moment ouderwets is? Kunnen we leren dat leeftijd niet belangrijk is, kunnen we met jong en oud, verbonden met elkaar een betere wereld bouwen? Kunnen we leren van de oorlogen en onze weg vinden naar een wereld van schoonheid en vergeving?

Yes we can!

Een boodschap van hoop… een boodschap van schoonheid.

Hoop?

Met al die idioten, met al die gekken, met al die mensen die de kantjes eraf lopen? Met alle misstanden die er zijn, met al het geweld van de oorlogen? Met lege hulsen die er rondlopen? Dan moet er wel heel wat gebeuren! Dat gaat nooit worden. Al die halve zolen, al die randfiguren die hopen op een betere wereld. Hoop? Na het bloedbad in Alphen, na de strijd in Libie, de doden in Yemen?

Welterusten meneer de president!

Tuurlijk als je je ogen sluit, als je niet meer wilt luisteren, als je niet meer wilt voelen, als je je afsluit, dan kun je beter alleen voor jezelf gaan leven, in het hier en nu, vergeet het verleden, de toekomst daar heb je geen invloed op…. Fuck it all

Kind zijn

Ik had het net over mezelf als kind. Waar zit jouw kind, wat is jouw verhaal als kind? Wat deed jij? Wat voelde jij, wat zag jij, wat maakte jij mee.

Verdrietige verhalen zeker, maar ook ontdekkingen, spannende zoektochten, mooie momenten. Een menselijke trampoline van uitersten. Liefde, eenzaamheid, verdriet, blijheid, angst, kracht, goed, kwaad, schoonheid, lelijke dingen, aardige mensen, kwade mensen, oude mensen, jonge mensen. Veel uitersten die je op dat moment zo niet herkend maar die je wel vormen, die ieder mens vormen. Ieder mens op zijn manier.

Spelen in het zand van de nieuwbouw, onder de klei langs mijn oma om het ergste schoon te maken voordat ik thuis bij mijn moeder kwam. De ontdekkingstochten op de fiets, veel verder dan onze eigen buurt, de grote weg over naar het sportpark., men wat was dat spannend. Maar we hadden onze drinkbekers met ranja bij ons, wat kon ons gebeuren. Ik zie mezelf nog zitten.

Goed en kwaad

Maar wat is nou goed en wat is nou kwaad, wat is oud en wat is jong, wat is mooi en wat is lelijk, wat is winnen of verliezen. De enige manier om daar achter te komen is door ze zelf te ontdekken, zelf te ervaren, zelf te voelen. Je komt er dan vaak achter dat heel veel erg relatief is. Geld dat je ‘gewonnen’ hebt is zo weer weg. Onder is soms boven, oud is soms jong en jong is soms oud. Als kind is iemand van 40 al oud… Als je 40 bent iemand van 90. Mijn hospita in mijn studententijd in Groningen was echter een stuk jonger van binnen dan menige zestiger die nu soms tegenkom. Het kostte mij tijd om daar achter te komen.

Buitenkant en binnenkant

De buitenkant zegt soms niets over de binnenkant. In de onschuldigheid van een kind maakt leeftijd vaak niet uit. Dingen zijn zoals ze zijn. Als je volwassen bent dan ben je veel meer gevormd. De uitersten worden vaak niet waargenomen, het speelveld is veel kleiner geworden, denk je…

Maar kijk nou weer eens goed naar de uitersten, kijk eens goed naar de extremen, kijk eens naar alles wat daar tussenlicht. Kijk eens naar het oneindige grijs tussen zwart en wit. Kijk eens naar de nuances van de rivier die ligt te schitteren in het landschap, alle tinten die te zien zijn. Een ongelovelijke rijkdom aan mogelijkheden. Dat is de schoonheid van onze wereld, dat is ruimte die er echt is, daar ligt de vergeving van de uitersten.

Het oneindige grijs

Als we het grijs leren te zien, als we het grijs leren te waarderen, als we de uitersten leren te zien, als we de uitersten leren te herkennen, als we de uitersten leren te erkennen. Dan krijgt het grijs een waarde. De waarde die bruggenbouwers kunnen benutten, door verbindingen aan te leggen, door de fundamenten te slaan, door een brug te realiseren waarvandaan wij met zijn allen naar de schittering en de nuances van de rivier kunnen kijken, en genieten. We hebben bruggenbouwers nodig! En als we genoeg bruggenbouwers hebben dan kunnen we ook in een mensenleven een betere wereld realiseren!

Graceland
The mississippi delta was shining
Like a national guitar
I am following the river
Down the highway
Through the cradle of the civil war
I’m going to graceland
Graceland
In memphis tennessee
I’m going to graceland
Poorboys and pilgrims with families
And we are going to graceland
My traveling companion is nine years old
He is the child of my first marriage
But I’ve reason to believe
We both will be received
In graceland 

She comes back to tell me she’s gone
As if I didn’t know that
As if I didn’t know my own bed
As if I’d never noticed
The way she brushed her hair from her forehead
And she said losing love
Is like a window in your heart
Everybody sees you’re blown apart
Everybody sees the wind blow

I’m going to graceland
Memphis tennessee
I’m going to graceland
Poorboys and pilgrims with families
And we are going to graceland

And my traveling companions
Are ghosts and empty sockets
I’m looking at ghosts and empties
But I’ve reason to believe
We all will be received
In graceland

There is a girl in new york city
Who calls herself the human trampoline
And sometimes when I’m falling, flying
Or tumbling in turmoil I say
Oh, so this is what she means
She means we’re bouncing into graceland
And I see losing love
Is like a window in your heart
Everybody sees you’re blown apart
Everybody sees the wind blow

In graceland, in graceland
I’m going to graceland
For reasons I cannot explain
There’s some part of me wants to see
Graceland
And I may be obliged to defend
Every love, every ending
Or maybe there’s no obligations now
Maybe I’ve a reason to believe
We all will be received
In graceland