Inleiding 

Jazo Zevenaar was in 2010 de eerste winnaar van de verkiezing van het Slimste bedrijf van Nederland. Dit was een initiatief dat destijds Syntens samen met het NCSI in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken vormgaf om sociale innovatie in het MKB te stimuleren. Met manager Pascal Bos sprak ik onlangs over wat er in de 7 jaar allemaal gebeurd is bij Jazo maar zeker ook met hem zelf. Het werd een ontzettend leuke en super enthousiaste en geanimeerde bijpraatsessie waarbij de tijd werkelijk omvloog. Mensen die Pascal kennen zullen dit zeker herkennen.

Wat is er met Jazo gebeurd de afgelopen 7 jaar?

Een van de belangrijkste organisatorische ontwikkelingen die Jazo heeft ingezet na het winnen van de prijs is de implementatie van LEAN. Deze implementatie is een proces dat nog steeds loopt en op steeds meer plekken in de organisatie vorm wordt gegeven. Het sec op sociale innovatie gerichte PRET traject dat ze daarvoor hadden gedaan als organisatie vormde een zeer belangrijke sleutel voor het succes van de LEAN implementatie. Met PRET, Positieve Werksfeer, Respect, Enthousiasme en Teamspirit, werd met de daarbij horende woorden de mogelijkheid gecreëerd om elkaar aan te kunnen spreken op voor de organisatie disfunctioneel gedrag.

Uit onderzoek blijkt namelijk dat 70% van LEAN cultuur en verandermanagement is. Cultuur begint altijd met de betekenis die je met elkaar aan woorden geeft. Door woorden te hebben en elkaar aan te kunnen spreken heb je een grotere kans dat je LEAN succesvol implementeert. PRET deed precies dat, woorden geven om onder andere elkaar aan te kunnen spreken.

Ook Jazo heeft last gehad van een flinke dip door de economie. Het heeft ze genoodzaakt tot het doorvoeren van een reorganisatie. Het heeft voor een andere focus in de organisatie gezorgd. Daar waar voorheen werd gekeken naar de orderintake als sturingsparameter is dit verplaatst naar voren in de keten, het monitoren van de hoeveelheid verstuurde offertes. Sociale innovatie is geen wondermiddel om een crisis te voorkomen, het geeft echter wel de mogelijkheid om er met elkaar zo goed mogelijk doorheen te komen.

Welke lessen zijn er geleerd?

Een van de belangrijkste lessen die bij PRET is ontdekt, werd nog een keer bevestigd bij de implementatie van LEAN. Niet iedereen stond daarvoor te springen en de mensen die er niets mee konden werden daar volledig in gerespecteerd. Toen de trein echter eenmaal reed, ontstond er bij veel mensen na een poosje het gevoel iets te missen en sloot men vaak alsnog aan. Op het moment dat dit gevoel van missen bij de mensen zelf ontstaat en van binnenuit gevoeld wordt is de wijze waarop men instapt veel krachtiger.

Essentieel is ook dat je je bewust bent van het feit dat sociale innovatie een proces is dat bovendien blijvend aandacht vraagt. Volhouden, volharden, stamina zijn begrippen die hier absoluut bijhoren. Je kunt niet beginnen met sociale innovatie en direct succes verwachten. Uiteraard zijn er kleinere en grotere successen maar het echte effect zie je pas als de ingezette koers na een poosje onderdeel is geworden van de cultuur.

Hoe houdt je jezelf scherp?

Op de eerste plaats houdt Pascal zichzelf scherp door zichzelf te blijven voeden met voor hem inspirerende verhalen. Daarnaast is hij bewust bezig met wat hem energie geeft. Er is een groep mensen die hem energie geven en door daar tijd mee door te brengen zorgt hij een positieve energiebalans. Ik spreek uit persoonlijke ervaring als ik zeg dat zoals ik Pascal ervaar hij dat goed voor elkaar heeft, de energie spat er af.

Wat is mij nou het meeste opgevallen?

Ik zou nog meerdere blogs kunnen vullen met de informatie die in het gesprek met Pascal zat. Wat mij echter het meeste is opgevallen is wat ik de leiderschapsparadox zou willen noemen. Van sociale innovatie wordt vaak gezegd dat het innovatie van onderop is. Die innovatie van onderop kan echter vrijwel nooit plaats vinden als er geen leiderschap is dat de ruimte hiervoor maakt en het aanmoedigt, sterker nog, dat doen door zelf vaak het voorbeeld te geven. Het is die ruimte en aanmoediging en dat voorbeeldgedrag die Pascal als manager en zeker ook Axel als directeur van Jazo geven.

Op een rijtje

Een paar lessen van Jazo op een rij:

  • Sociale innovatie is een proces dat aandacht blijft vragen
  • Voorbeeldgedrag en ruimte maken is belangrijk
  • Sociale innovatie is geen wondermiddel
  • Hoe beter je elkaar aan kunt spreken hoe makkelijker je met elkaar kunt veranderen
  • Zorg goed voor je eigen energie

Binnenkort volgt het blog over Koekjesbakkerij Veldt, de 2e winnaar van de MKB Krachtcentrale.