Lieve lieve mam,

Daar staan we dan iets meer dan 6 jaar na het overlijden van pap, dezelfde plek, veel dezelfde mensen maar nu voor jou, heel onwerkelijk en de keiharde realiteit, tegelijk, zoals eigenlijk altijd alles er tegelijk is.

Wat heb je een pijn gehad de laatste weken, onmenselijk en ondragelijk. 

De woensdag dat je werd opgenomen hadden we ons achteraf laatste gesprek. Ik vertelde je toen daar en nu ook hier hoe knap en sterk ik het vond hoe je om bent gegaan met je ziekte. Controle en zekerheid waren twee belangrijke pilaren in je leven. Ze waren er niet meer, geen controle meer over wat er ging gebeuren, geen zekerheid meer, niet over je lijf, niet over je leven en al hemaal geen toekomstplannen meer. Je kon het loslaten, je kon je er aan overgeven, zelfs de komst van een pruik accepteerde je na een keer flink slikken, gelukkig heb je hem nooit hoeven dragen. Zoals een vriendin van me al zei, wonderlijk welke krachten er vrijkomen als de diagnose kanker is gesteld.

Kracht had je, veel meer dan veel mensen doorhadden, wilskracht in grote hoeveelheden en fysiek was je voor zo’n klein wiefke ook verbazingwekkend sterk. Dat heb je je laatste dagen nog een keer laten zien, wat heb je het lang volgehouden, zelfs alle lieve zusters in het ziekenhuis waren verbaasd.

We hadden die woensdag een mooi gesprek over pap, over het leven en de dood. Wat was het fijn dat je met jou gewoon over alles kon praten, dat het er helemaal mocht zijn, ook de dood, juist de dood, ondanks dat je nog lang niet wou vertrekken. Je vertelde nog hoe bewust je alles in huis in je opgenomen had en hoe gek het was dat je net als pap met een ambulance vertrok. Volgens mij wist jij toen al wat we nu allemaal weten, dat je niet meer terug zou komen.

Ook in dat gesprek was er echter nog het stukje tussen kleine hoop en grote vrees zoals dat er lang is geweest. We wilden je allemaal graag hier houden, jij zelf misschien nog wel het meest. Het mocht niet zo zijn.

Ergens las ik eens dat het de dood betekenis geeft aan het leven en het leven betekenis geeft aan de dood. Met jouw leven heb je op vele manieren betekenis gegeven. Jeannette en ik zouden er zonder jou niet zijn en daarmee ook je kleinkinderen Tom, Tara, Nora en Irene niet. 

Ze waren er allemaal toen je door de morfine alleen nog in staat was te reageren door in hun handen te knijpen. Ze hebben je handen vastgehouden, ze hebben je gekust, Nora had een good luck steen op je nachtkastje gelegd en Irene had zelfs nog een tekening gemaakt. Je zou het zo fijn gevonden hebben.

Betekenis heb je ook aan je leven gegeven door je enorme betrokkenheid. Bij de mensen in je directe omgeving maar ook in alle sociale kringen waar je kwam. Zelfs de verpleegsters in het ziekenhuis gaven dat allemaal terug als ze je weer eens verzorgden. Zo zal er menigeen hier in deze zaal zitten die je wel eens met raad en daad of een opbeurend woord hebt bijgestaan. 

Betekenis kreeg jouw leven ook weer door Theo, net zoals jij zijn leven ook weer betekenis gaf. Wat hebben jullie nog veel mooie dingen gedaan en fraaie reizen gemaakt samen. Het was fijn om jullie zo samen te zien en bijzonder om te ervaren hoe zowel pap als Jeanne een plek in jullie gezamenlijke levens kregen. 

Theo wat heb jij goed voor mam gezorgd, ik heb enorme bewondering voor de manier waarop jij er voor haar geweest bent. De laatste periode heb je werkelijk alles voor haar gedaan en hoewel je dat met grote zorg en liefde voor haar deed, wil ik ook stilstaan bij hoe zwaar dat is geweest. Heel veel respect daarvoor van mijn kant mooi mens en hoe bijzonder was het om haar na haar overlijden samen te mogen verzorgen en aan te kleden.

Naast het vele verdriet hebben we de afgelopen dagen ook veel gelachen. Verhalen te over natuurlijk en vaak ontstaan in de door Jeannette al eerder genoemde vele vakanties. Zoals die keer in Reisach toe we naast de weg belandden en terwijl iedereen nog bezig was om te begrijpen wat er was gebeurd was jij al op een levensgevaarlijke manier uit de auto gesprongen. Achteraf tekenend en hilarisch, net zoals je weigering om verder mee door te rijden het laatste stukje naar Bosco Gurin, waarna de weg net nadat je uitgestapt was veel breder werd. Het toetje dat jij en Theo een paar jaar geleden met de kerst hadden gemaakt mag in dit kader ook niet ontbreken..

Het onwezenlijke gevoel is nog steeds hetgeen dat overheerst. Je ziekte was ons steeds een stap voor en ik denk dat ik nog wel een tijdje bezig ben om daarmee gelijk te schakelen, als dat al gebeurt. Het verandert niets aan dit hier nu, een samenzijn voor maar zonder jou. Het gemis is voor iedereen die je kende voelbaar en zeker bij ons laat je een groot gat achter. Woensdagavond nog, op de dag van je overlijden toen Olga en ik terugreden naar huis, had ik de neiging om je te bellen en te vertellen wat me was overkomen om direct ook te realiseren dat het over jou ging. Van die dingen….

Bij pap had ik een nummer van Ede Staal uitgezocht, Als vier woorden. Ook bij jou heb ik een nummer van Ede Staal uitgezocht omdat ik weet dat je van zijn muziek hield.

Je had natuurlijk ook zelf een lijstje gemaakt met muziek, iets met stevige regie zeg maar. Dit nummer stond daar niet op maar ik weet zeker dat je hem mooi vindt.

De nacht is nooit eerlijk…

Als ik je zoek en nog eens zoek en toch nooit vind….

Jouw nacht is nu gekomen. We zullen je nooit meer echt vinden maar in ons zul je nooit verborgen zijn.

De nacht is nooit eerlijk, jouw dood is dat zeker niet. We zullen je missen lieve mam.