Afgelopen vrijdag 7 juni was ik tafebegeleider van de Nationale Brainstormdag in Seats2Meet in Utrecht. Caroline introduceerde daar een mooie nieuwe begrip: ontwikkel-wijs in plaats van onder-wijs. Dit nieuwe begrip is spot on wat mij betreft voor waar het volgens mij in het onderwijs om zou moeten gaan.

Op pad 
Twee jaar geleden had ik een bijzondere rit. Ik reed met mijn vader, moeder en zus naar Groningen. Het was een spannende dag want mijn vader zou de uitslag van een onderzoek krijgen. Het bijzondere was dat we een dagje met het gezin op pad waren, dat was lang geleden en naar later bleek was het ook de laatste keer. In de auto hadden we mooie gesprekken zoals we wel vaker hadden als we bij elkaar waren. We kregen het hierbij over het onderwijs. Geïnspireerd door eigen inzichten en door onderwijsvernieuwers in mijn netwerk plaatste ik de opmerking dat ze daar niet met de goede dingen bezig waren.  Mijn vader en mijn zus vroegen door. Op wat algemeenheden na en het delen van mijn gevoel kwam ik niet veel verder dan het standpunt.
Leren 
Mijn eigen ervaring had betrekking op wat ik juist in mijn werk de laatste jaren had geleerd. Een cursus MDI over gedrag en drijfveren, een tool als de clusterradar, trainingen effectief beïnvloeden en effectief beïnvloeden van groepen en ook de training retoriek hadden mij veel gebracht. Het belangrijkste was wel dat als je een inzicht in jezelf krijgt en ook in andere mensen krijgt je veel beter met elkaar kunt communiceren. Communicatie is de basis voor ons handelen in het algemeen. Een ander belangrijk punt was voor mij dat het leren nooit stopt, je blijft je hele leven doorleren. Hoe makkelijker je dat kunt, hoe makkelijker je leert te leven volgens mij.
Basis
Voor communicatie is een woordenschat erg handig, hoe meer woorden hoe beter omdat je het de juiste woorden geeft om jezelf goed uit te drukken. Ik was toen van mening, en nu nog steeds, dat de regels van onze spelling minder belangrijk zijn. In het gesproken woord hoor de de d’s en dt’s niet, hoor je het verschil tussen tema en thema niet. In dit tijdperk van persoonlijk contact, beeld en video wordt het belang hiervan steeds kleiner. Als je veel woorden hebt echter, heb je altijd de basis om jezelf goed uit te drukken.
Hetzelfde geldt voor rekenen. De basis is belangrijk, 1, 10, 100, 1000, weten hoe je handig en slim optelt en aftrekt, deelt en vermenigvuldigt. Dat twee-duizend hetzelfde is als 2 maar dan met 3 nullen, dat drie-honderd erbij twee-duizend drie-honderd is. Zo probeer ik de oudste slim te leren zijn met hoe ik zelf heb leren omgaan met rekenen. Een goed gevoel erbij krijgen is essentieel maar alle complexe zaken daar hebben we tegenwoordig voldoende app’s voor. Vroeger had ik nog een rekenmachine, tegenwoordig is dat gewoon een app op mijn telefoon, time flies.
De realiteit
Als ik kijk waar ik het met mijn dochter het meeste over heb als ze uit school komt dan is dat wat kinderen doen. Onaardig, stom, aardig, vervelend, lachen, duwen, trekken, schelden, lomp zijn., persoonlijke interactie. De school van het leven die wel op school wordt ervaren maar in mijn beleving niet of nauwelijks bewust wordt onderwezen. Rekenen en taal zijn vakken waar je kinderen op kunt meten. Sociaal gedrag, persoonlijke ontwikkeling, tja dat is toch een ander verhaal.
Ik probeer haar zo goed als ik dat met mijn beperkingen kan te helpen. Mijn doel hierbij is haar zoveel mogelijk zelfvertrouwen te geven, ze is goed zoals ze is met alles wie ze is. Een paar simpele regels uit het Sanskriet en van de Tolteken zijn voor mij hierbij een leidraad.
  • Neem niets persoonlijk
  • Doe geen aannames
  • Doe je best
  • (Wees onberispelijk met het woord hoort hier eigenlijk bij maar die is best lastig)
  • Er zijn geen fouten alleen lessen
  • Er is alleen tijdelijke tegenslag
  • Anderen zijn slechts spiegels van jou
Wat wordt gevraagd? 
Juist de toekomst die voor ons ligt vraagt echter veel meer van de generatie die nu nog op school zit. We hebben nogal wat zaken zoals goed rentmeesterschap van onze planeet voor ons uitgeschoven en door die zure appel zullen we de komende periode heen moeten. We leven niet in een tijdperk van veranderingen maar in een verandering van tijdperken, ik haal Jan Rotmans nog maar een keer aan. Het vraagt meer dan ooit mensen die vanuit het eigen kracht in verbinding met zichzelf zich onafhankelijk verbonden weten met anderen. Het vraagt mensen die samen met elkaar willen leren, van elkaar leren, elkaar aanmoedigen. Het vraagt dus ook geen onderwijs maar ontwikkel-wijs..
Ontwikkel-wijs
Ontwikkel-wijs is voor mij een sleutel naar naar een sociaal innovatieve maatschappij. Als de grondhouding van mensen verandert, en dat zie ik om me heen al gebeuren, dan verandert de hele maatschappij mee. Een ontwikkel-wijze maatschappij, ik kijk er naar uit!