Intrinsieke motivatie, het 5e element

De eerste 4 elementen

Een paar jaar geleden schreef ik een blog over intrinsieke motivatie. Het is een onderwerp dat ik nog steeds veel tegenkom, zowel in het onderwijs als in het bedrijfsleven. Ik zie de term wel veel gebezigd worden en er worden ook allerlei trainingen op aangeboden maar hoe het werkt kom ik nog weinig tegen. Ik heb destijds naar mijn eigen ervaringen in de sport gekeken en met name waarom ik moeiteloos meer dan 20 jaar aan wedstrijden mee heb gedaan

De 4 elementen of voorwaarden voor intrinsieke motivatie zoals ik ze zelf heb ervaren zijn:

• Eigen pad
• Eigen lat
• Plezier 
• Beter maken waar je goed in bent

Aanleiding 5e element

Onlangs had ik nog wat gesprekken over intrinsieke motivatie met Frank Germann de bondscoach van de paralympische snowboarders. Al pratende ontdekten we een 5e element dat het verdient om te worden toegevoegd aan de eerste 4. Hoewel dit 5e element een hele directe connectie heeft met het element plezier. verdient hij wel degelijk een eigen plek en omdat er veel verhalen achter dit element schuilen ook een eigen uiteenzetting in dit blog.

Het 5e element is wat mij/ons betreft variatie. We kennen in Nederland natuurlijk allang het gezegde ‘verandering van spijs doet eten’. Dit 5e element heeft daar belangrijke kenmerken van.

Variatie

Vanuit mijn eigen ervaring deel ik een paar verhalen om het belang van de variatie te duiden. Naast het snowboarden heb ik namelijk gewindsurft, kitesurf en snowkite ik nog steeds, heb ik geskateboard, gewakeboard, gegolfsurft en zo nog wat sporten, alles met een plankje zei iemand wel eens. 

Beter bewegen

Een sterk voorbeeld van hoe belangrijk deze variatie was was bij mij het kitesurfen, mijn snowboarden werd beter door het kitesurfen. Ik had na een zomer veel kitesurfen meer bewegingsvrijheid en absorptievermogen als ik ging snowboarden, ik kon meer spelen met de omstandigheden en was ‘losser’.

Mijn lichaam wist sowieso nog precies hoe het moest snowboarden, nog steeds overigens, daar hoef je weinig voor te doen. 

Frank kwam nog met een wat mij betreft prachtig voorbeeld van misschien wel de beste skiër ooit, Marcel Hirscher. Een van de activiteiten die hij ontplooide als voorbereiding en training was racen op het circuit. De overeenkomsten met het skiën zijn voor ons overduidelijk. Racen gaat ook over de juiste lijnen rijden om zo snel mogelijk door de bocht te gaan, het gaat ook over de reflexen die je moet hebben om met de omstandigheden om te gaan en het gaat ook over de interpretatie tussen de ondergrond, je materiaal en jou. Op het eerste gezicht ook kan autoracen dus heel anders lijken dan wedstrijdskien maar na nadere bestudering zijn er veel overeenkomsten. Je bent gewoon op een hele andere manier nog steeds je lichaamsgeheugen aan het trainen.

Bij het snowboarden was het lang zo dat de kunstskibaan wedstrijden voor het Nederlands Kampioenschap een vast format hadden. Eerst een run voor de slalomsnowboarders, dan twee runs freestyle en dan de tweede en laatste run slalom. Met de slalomsnowboarders gingen we destijds vrijwel elke wedstrijd in de tussentijd die we door dat format hadden naar de dichtstbijzijnde kartbaan. In onze snowboardkleren reden we dan 1 of 2 heats in de karts om vervolgens weer tegen elkaar door de slalom te racen. Blije en verhitte gezichte alom en soms waren we nog maar net op tijd voor dat waar het eigenlijk over ging, de snowboardwedstrijd.

Blijven leren

Naast het op een andere manier trainen van mijn lichaamsgeheugen werd er echter nog iets toegevoegd door het kitesurfen. Het leren van een nieuwe discipline zoals kitesurfen maakte ook dat ik inzichten opdeed die ik in het snowboarden kon toepassen. Het feit dat je iets nieuws leert maakt namelijk dat je opnieuw kunt kijken naar het reeds bestaande.

Verfrissing

De totaal andere omgeving en omstandigheden zorgden ook voor een frisser hoofd. De bergen en de sneeuw zijn wezenlijk anders dan de zee en de golven, ze hebben een andere energie en een hele andere beleving. Volgens mij zit hier ook een belangrijk aspect. Als je altijd hetzelfde ziet en doet dan treed er een soort van luie gewenning op die maakt dat je de schoonheid die er altijd is moeilijker kan zien.

Spelen

Ook binnen de discipline snowboarden zelf was er veel variatie mogelijk. Ik kan me nog een NK in Fiss herinneren waar we nadat we eerst flink op de reuzenslalom getraind hadden we als een speer naar de helling onder de Lazidbahn raceten. Die helling had een dikke verse laag hele fijne poedersneeuw en was vrijwel onverspoord, tenminste, voordat wij uitgespeeld waren. Zo waren veel NK’s het decor van mooie poedersneeuw avonturen. 

Avonturen

Dat breng mij bij het laatste aspect van variatie, die van het avontuur. In de ruim meer dan 20 jaar wedstrijdsnowboarden heb ik talloze avonturen mogen beleven. Soms direct door de sport en de bijbehorende weersomstandigheden, enorme sneeuwval en extreme koude bijvoorbeeld, of windkracht 9 op de berg, slapen in een tentje op de sneeuw, een houtschuurtje of in een niet afgebouwd huis. Soms door de aanverwante sporten en de daarbij horende reizen. Mooie gesprekken waren er tijdens de reis en rond het kampvuur en de bijzondere momenten blijven lang bij en zorgen voor veel plezier, jaren na dato nog steeds. Ze zeggen wel eens, belevenis x sterke emotie = blijvende herinnering, hoe fijn is het als dat mooie momenten zijn.

Intergratie

Frank heeft het programma van zijn atleten op deze inzichten aangepast, hij noemt het crosstraining en hij biedt ze zoveel mogelijk variatie en avonturen aan die wel heel anders zijn maar allemaal een belangrijke ervaring bieden en nog steeds bijdragen aan het lichaamsgeheugen. De ervaringen worden in substantiële blokken afgewisseld en met name in de voorbereidende periode, voor en na het wedstrijdseizoen. Zo gaat hij met zijn groep golfsurfen op de Waddeneilanden of mountainbiken door de Alpen. Alle aspecten die hierboven staan komen terug in zijn benadering.

Op de werkvloer

Leuk die sport, maar hoe werkt het dan op de werkvloer met speelsheid en variatie? Als je op metaniveau ernaar kijkt dan gaat het eigenlijk om een aantal principes die ook in een werkomgeving . 

• Op een andere manier hetzelfde ‘geheugen’ trainen
• Iets nieuws leren wat bijdraagt aan het verbreden van je vaardigheden
• Andere omgeving om te genieten en het normale te blijven waarderen
• Spelen binnen de ‘normale’ bandbreedte
• Avonturen beleven

Samenhang

Zoals aan het begin ook al gesteld draagt variatie enorm bij aan het plezier. Het doet echter meer dan dat en zorgt er op zichzelf ook voor het veel makkelijker is om de juiste positieve mindset te houden. Daarnaast voedt het door de afwisseling in mijn beleving de leergierigheid op een hele natuurlijke wijze, bij mij wel in ieder geval. Ik ben er door dit schrijven in ieder geval weer achter gekomen hoe belangrijk het voor mij is dat ik avonturen beleef om intrinsiek gemotiveerd te blijven voor de dingen die ik doe. Wanneer ga jij weer op avontuur?

Frank Germann en Raymond Witvoet