De gelukshype voorbij

Geluk is hot, hotter dan ooit. Geluksmanagers in bedrijven voor geluk op de werkvloer, happy me apps, tijdschriften, seminars. Om heel eerlijk te zijn bekruipt mij hierbij al enige tijd het gevoel dat geluk hierdoor als een valse belofte wordt misbruikt. Het is bijna alsof je altijd gelukkig moet zijn, dat als je niet gelukkig bent jij iets niet goed doet, dat geluk de nieuwe Het Nieuwe Werken hype is en dat nadat iedereen zijn flexibele werkplek heeft gekregen nu ook gelukkig moet zijn. Zo zit het leven volgens mij echter niet in elkaar en zoals ik las in een aantal artikelen ben ik niet de enige die enigszins kritisch hierover is. Iedereen die met systemisch werk of (familie)opstellingen bekend is kent het principe dat iedereen recht heeft op een plek in het systeem. Voor mij geldt ook dat alles recht heeft een plek in het systeem. Zoals licht kan er niet zijn zonder donker, zo heeft geluk ook zijn/haar contrast nodig.

Na de persoonlijke ontwikkelingsreis naar Zwitserland die ik onlangs heb mogen organiseren bespeurde ik een benauwende reactie toen ik een paar dagen thuis was. Ik kwam er achter dat het met name te maken had met Facebook. Tijdens de reis leefden we redelijk verstoken van social media namelijk min of meer buiten de tijd en heel erg in contact met de natuur, met elkaar en met veel stilte. Er was veel harmonie en flow, er werd in het moment geleefd met dat wat zich aandiende. Humor, plezier, diepgang, flauwekul, confronterend verdriet, kleine irritaties, alles was er maar alles erop gericht om elkaar naar een hoger niveau te tillen. Leven zoals leven volgens mij eigenlijk is bedoeld waarbij alles er tegelijkertijd was en mocht zijn. Wat ik voelde was niet zozeer geluk maar met name dankbaarheid om de reis te mogen initieren en iedereen in al zijn/haar kwetsbaarheid te mogen ervaren.

Via Facebook werd ik bij terugkomst meer dan me achteraf lief was vrij nadrukkelijk geconfronteerd met wat er allemaal niet goed is in deze wereld, van het milieu tot dreigende oorlogen, van TTIP tot het humanitaire debacle Griekenland. Tegelijkertijd zag ik ook veel berichten voorbij komen van mensen over hoe goed het met ze ging waarbij ik me met enige regelmaat oprecht en zoveel mogelijk vrij van projectie afvroeg hoe het nou werkelijk met ze ging. Er was geen spreke van en/en het was of negatief, of positief. De harmonie werd disharmonie en de flow van de reis was helaas snel verdwenen.

Eerder had ik persoonlijk al ervaren wat meerdere onderzoeken hebben aangetoond namelijk dat Facebook ongelukkig kan maken. Als je niet zo lekker in je vel zit dan doet het wat met je als ziet wat iedereen allemaal goed kan of doet. In mijn geval stak het vergelijkingsmechanisme de kop op en het (tijdelijke) gebrek aan relativeringsvermogen deed de rest. Het zorgde ervoor dat ik me aardig nutteloos voelde, ik kan namelijk van alles een beetje maar ben nergens echt expert in.

Uit eigen ervaring kan ik ook zeggen dat geluk ook niet te koop is. In de periode dat ik ruimer in de financiële middelen zat heb ik meerdere dure aankopen gedaan. Mede door mijn opleiding was ik wel degelijk bekend met de psychologie achter dit soort trajecten maar bij mij werkt de eigen ervaring altijd als veel sterkere hoewel soms prijzige leerschool. Kort gesteld ben je een beperkte periode heel erg blij en gelukkig met het aangeschafte maar na enige tijd verdwijnt die ervaring en gaat het dagelijkse overheersen. Niet dat ik er later niet meer van genoot of blij mee was maar de euforie en het geluk van het moment verdween eenvoudig. Je geluk vergroten door het direct of indirect te kopen is dus in meerdere opzichten niet echt een duurzaam principe, voor mij niet in ieder geval.

Voor veel mensen ligt op de oplossing van de zoektocht naar geluk in de spiritualiteit. Persoonlijk heb ik me de laatste tijd veel verdiept in het begrip zelfrealisatie. De paradox van ‘de oplossing’ zelfrealisatie echter is dat de zoektocht hiernaar voornamelijk het werk is van het ego en dat is nou net niet manier waarop je het zal bereiken. Ook binnen de spiritualiteit is er volgens mij veel kortstondig geluk. Geluk laat zich kortom nogal lastig vangen, is niet te koop, ook spiritueel kortdurend en geluk afdwingen door alle minder prettige zaken te ontkennen werkt ook niet.

Een van de mensen die ik al enige tijd via zijn blog en sociale media volg is Jeff Foster. Hij schrijft veel mooie dingen vanuit zijn gezichtspunt als in mijn beleving ervaringsdeskundige.

Wat van hem bij mij sterk resoneert is zijn stelling dat het leven een uitnodiging is om bij alle pijn die je voelt te blijven. Niet om er van weg te draaien, ook niet om je er in te wentelen, niet als slachtoffer maar als heel mens om er van te leren, om te leren welk deel van het beeld van jezelf een stukje niet te realiseren droom is die je weer los mag laten. In dit blog schrijft hij er meer over. Niet dus zoals ik achteraf gezien deels na het overlijden van mijn vader heb gedaan door alles direct vanuit een weten te accepteren maar juist door het echt te voelen. Het verdriet ook hierover nog diende onlangs bij de crematie van mijn oom nog eens ondubbelzinnig aan. Ik mis hem nog steeds maar gelukkig komt hij in mijn dromen nog regelmatig voorbij. Dierbaren zullen echter blijven sterven, vriendschappen zullen verloren gaan, er zullen altijd momenten zijn dat er pijn is in plaats van geluk.

• You will be presented with lessons
• There are no mistakes only lessons
• Lessons are repeated until learned
• Learning lessons does not end

De kunst van geluk is volgens mij om er niet heel veel aandacht aan te geven, om het niet na te jagen maar om het leven vol te leven met alles wat daar bij hoort ook de mindere dingen, want die zijn er en die kun je ook systemisch niet ontkennen. Door pijn te mogen voelen en niet in het drama van het ego blijven hangen maar door het aan te kijken te zien welke pijn het eigenlijk bij je is leer je je te leren lessen. Door het te accepteren en met name de dankbaarheid van de ervaring te kunnen voelen bij alles wat er gebeurd kom je steeds dichter bij jezelf. Voor mij werkt dit steeds beter in ieder geval.

Het gaat er kortom om een heel mens te mogen zijn, van jezelf maar ook van je omgeving. Hoe mooi is zou het bijvoorbeeld zijn dat je op je werk niet een deel van jezelf hoeft thuis te laten, volgens mij is dat veel krachtiger dan wat een geluksmanager ooit zou kunnen brengen. Ik blijf ook genieten van heel veel kleine maar ook grotere mooie momenten, van een mooi gesprek, een prachtige lucht of van de kracht van een waterval. Hoe meer je echter ook de pijn kunt leven hoe dankbaarder je voor al die andere momenten kunt zijn. Dat is namelijk wat er volgens mij in toenemende mate overblijft, de ervaring van dankbaarheid. Dankbaarheid is volgens mij veel mooier, krachtiger en louterender dan de overdreven aandacht voor en het najagen van geluk.